Ağaç ve Ahşap Oyuncaklar

Özellikle bebeklerde ve gelişim çağındaki çocuklarda, oyuncakların zihin gelişimine olan katkısı uzmanlarca tespit edilmiş bir gerçektir. Anne babaların çocuklarını hem eğlendiren, hem de zihin gelişimine katkı sağlayan oyuncakları seçmesi gerektiği her fırsatta belirtilmektedir.

Çocuk, ağaçtan bir oyuncağı eline aldığında o ağaçla bütünleşir. Ağacın sahip olduğu yaşamsal titreşimin bir kısmını hisseder. Ağacın içinde yuva yapmış bir sincabın sesini duyar, neşelenir. Evirir çevirir, birbirini uyumla takip eden damarlara bakar, dalların çıktığı gözlerin harelerini ilgiyle inceler. Isısını duyumsar. Rengiyle, kokusuyla kendine has olduğunu fark eder. Hayaller kurar. Ağaçtan bir nesne yardımıyla değişimi ve dönüşümü görür.

Ahşap oyuncak yapımında kayın, huş, kavak, ıhlamur ve akça ağaç çeşitleri kullanılmaktadır.

KAYIN AĞACI

. Sert dokusu nedeniyle uzun ömürlü ve sağlamdır. Yetişme şartları ve rutubet miktarı ile ilgili olarak işlenme özellikleri değişir. El aletleri ve makinelerde işlenebilir. Kolay yapıştırılır, renk verilebilir, çok iyi cila kabul eder. Diğer yapraklı ağaçlardan daha geniş bir kullanım alanına sahiptir. Özellikle masif mobilya, lambri, spor aletleri, oyuncak, bobin, alet sapları, tornacılıkta, müzik aletleri yapımında, kontrplak, parke, kaplama levha yapımında kullanılır.

Ahşap paneller içinde dayanıklı, sağlam yapısı ile kayın ağacının en çok mobilya ve oyuncak üretiminde kullanıldığı görülmektedir. Kayın ağacının ahşap oyuncak üretiminde yaygın kullanılmasının bir nedeni ise antibakteriyel olmasıdır. Antibakteriyel özelliğinden ötürü kayın ağacından yapılan oyuncaklar çocuk sağlığı bakımından önemli bir artı değere sahiptir.

Doğadaki ekolojik sistemin korunması ve bozulmaması için kayın ağaçlarına özen gösterilmesi gerekmektedir. Bu sayede etkili bir oksijen kaynağı olan kayın ağaçlarından en verimli şekilde faydalanmış olmak mümkün hale gelebilir. Aksi halde kayın ağaçlarının farklı amaçlar doğrultusunda yok edilmesi doğaya zarar verecektir. Dünyada sık görülme özelliğine sahip olan kayın ağacı, sonbahar aylarında yapraklarını döken bir ağaçtır.

HUŞ AĞACI

Huş ağacı, Türkiye sınırları içerisinde de yetişmeye elverişli bir ağaç türüdür. Bu ağacı, Anadolu’nun kuzeydoğusundaki yüksek yerlerde görmek mümkündür. Soğuğa dayanıklı bir tür olup, diğer ağaçlar ile de uyum içerisinde yetişir.

​Adi huş, Kafkas tüylü huş, kızılağaç yapraklı huş olarak adlandırılan çeşitleri, Anadolu’da tabii olarak yetişebilmektedir. Huş ağaçlarının, üzerinde yatay olarak dizilmiş lekeler bulunan rengârenk ya da beyaz renkli, düzgün yüzeyli ve reçineli kabuklan vardır.  Yapraklardan önce açan erkek çiçekler uzun ve sarkık başaklar (tırtıl) biçiminde, dişi çiçekler ise daha kısa ve kozalağı andıran dik kümeler halindedir. Dişi çiçekler olgunlaştıklarında kanatlı ve tek tohumlu fındıksı meyvelere dönüşürler.

Dayanıklı ve esnek yapısı sayesinde mobilya, oyuncak ve ahşap sektöründe özellikle kontrplak plywood yapımında sıklıkla kullanılır. Ahşap puzzle, ahşap maketler ve birçok levha oyuncak huş ağacı kontrplaktan yapılmaktadır. Laser ve CNC tezgahlarında işlemesi en kolay ağaç türüdür. Dayanıklı ve esnek yapısı ile uzun ömürlüdür.

KAVAK AĞACI

Söğütgillerden olan kavak çok sağlam bir ağaç türü değildir. Kibrit ve mobilya yapımında ve meyve kasalarında kullanılır. Ambalaj için de kullanımı yaygındır. Suyun olduğu her bölgede yetişir ve boyuna çabuk uzar. Kalem gibidir. Yaprakları yukarı doğrudur aşağı sarkma olmaz. İklimsel koşullara göre kavak çeşitleri de değişir. Dünyada en yaygın olduğu ülke ise Kanada’dır. Önemli bir geçim kaynağı olan kavak ağacı dış ülkelere de yollanır. Kavakların boyları 30-40 metreye kadar gider.

Dayanıksız olmasından ötürü mobilya sektöründe pek tercih edilmez. Ahşap oyuncak atölyelerinde çocuklar için üretilmiş kıl testere, zımpara ve diğer el aletlerinde kolayca işlenebildiğinden ötürü yaygın bir şekilde tercih edilir. Hafif ve dayanıksız bir yapısı vardır. Uzun ömürlü olmadığından oyuncak yapımında tercih edilmez. Oyuncak atölyeleri için kavak kontra kullanımına uygun bir ahşap türüdür.

IHLAMUR AĞACI

Güzel kokulu çiçeklerinden dolayı ve bir gölge ağacı olarak yetiştirilir. Doğramacılıkta kıymetli olan beyaz ve hafif bir odun verir. Ihlamur kabuğundaki lifler ip ve kaba dokumalarda kullanılır. Çiçek durumları tıbbi olarak kullanılır. Ihlamur çiçeği yatıştırıcı, idrar verici ve balgam söktürücü olarak çay halinde kullanılır. Ihlamur çiçeği banyosunun da yatıştırıcı bir özelliği vardır.

Odunu çok yumuşaktır, kolay işlenir ve hafif olduğu için, maket, oyuncak yapımında kullanılır. Boyları 20-30 m’ye kadar ulaşabilir. Sarkık çiçek demetleri sarımsı bir renge ve karakteristik bir kokuya sahiptir. Çok geç açan bu çiçekler (Haziran-Temmuz) kurutularak çay gibi içilir.

AKÇA AĞAÇ

Hafif sarımsı beyaz veya pembe beyazdır. Akça ağacın rengi zamanla ve kendiliğinden sararır. Akçaağaç sert ve sıkı ağaçlardandır. Nemli ortama çok duyarlıdır, kolay çürür. Uygunsuz koşullarda böcekler ve mikroorganizmalar tarafından tahrip edilebilir.

Masif ve kaplama olarak mobilya üretiminde, müzik aletlerinde, mutfak aletlerinde, oyuncak yapımında, ayakkabı kalıplarında, oymacılıkta, kakmacılıkta, kıl testeresi ile hazırlanan ince işlerde, oyuncak, makara, el aletlerinin saplarında kullanılır.